SPANJAARDBANK of Spanjaardzandrug?
​
Eén van de mogelijke verklarende pistes voor de oorsprong van de naam Spanjaardbank is dat die verwijst naar een vanuit zee dreigend Spaans gevaar ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). De naam kan ook een verwijzing bevatten naar de zeeslag tussen de Spaanse Armada en de Engelse oorlogsvloot in 1588. Op het schilderij van Cornelis van Wieringen is de Spaanse Armada te zien, die in 1588 ter hoogte van de ingang tot het Kanaal in de problemen komt (Collectie: Rijksmuseum Amsterdam).
​
In 2016 stelde de heer J.P. Deblieck, secretaris van de Oostduinkerkse garnaalkruiers-vereniging
De Spanjaardbank, aan het VLIZ-infoloket de vraag of kon worden nagegaan naar welke bank zijn vereniging is genoemd, en hoe die ondiepte aan haar naam is gekomen. Het Zeewoordenteam ging met deze vragen aan de slag, maar bij gebrek aan gegevens op zeekaarten of in oude documenten, valt de oorsprong van de naam niet met zekerheid vast te stellen. Hooguit kunnen enkele mogelijke aanknopingspunten voor de opheldering van het raadsel worden gesuggereerd.
Slechts één bron…
Al snel kwamen we uit bij een publicatie in het tijdschrift De Strandvlo (juni 1987) van de hand van René Billiau, die van intussen overleden oude Panse vissers het volgende vernam:
“Het strand voor De Panne kan in zes parallelle zandbanken worden ingedeeld. Meestal wordt er gekruid tussen de vierde en de vijfde zandbank en tussen de vijfde en de zesde. De dichtst bij het strand gelegen zandbank is de eerste, de verste is de zesde. De vierde zandbank wordt bij ons ‘Kordeelbank’ genoemd, de vijfde de ‘Stakebank’ en de zesde de ‘Uitbank’. Deze laatste is echter niet altijd bereikbaar.Dit kan alleen maar wanneer het erg laag
water wordt en als de wind niet ongunstig is, zodat het water niet naar het strand toe wordt gestuwd. Uitzonderlijk kan men soms de zevende bank, dit is de ‘Spanjaardbank’, bereiken.”
Samengevat stelt deze bron dat Spanjaardbank een door vissers gebruikte benaming is voor de verst uit de kustlijn gelegen “zandbank”. Wat hier met een woord uit de kustdialecten bank wordt genoemd, heet in de Nederlandse terminologie zandrug. De hoogst gelegen strandruggen en zwinnen worden bij elk laag tij zichtbaar. De laagst gelegen ruggen en zwinnen zijn alleen te zien bij extreem laag (spring)tij, als bovendien de wind uit een gunstige richting waait.
Welke Spanjaard?
Vraag blijft waarom die verst uit de kust gelegen strandrug Spanjaardbank werd genoemd. De naam lijkt te verwijzen naar een plek in ondiep kustwater waar zich ooit Spanjaarden ophielden. Mogelijk is hier een parallel te trekken met hoe de Spanjaardduin aan zijn naam kwam. Die bijna 30 m hoge duin in Klemskerke nabij de grens met Bredene, in de volksmond bekend onder de naam de Blekkaard, bleek tijdens het Beleg van Oostende (1601-1604) een prima observatiepunt voor de Spanjaarden, vanwaaruit ze de door de Geuzen bezette stad in het vizier konden nemen. In het geval van de Spanjaardbank kan de naam eveneens verwijzen naar dit beleg, waarbij vijandelijke Spaanse aanvallen vanuit zee te verwachten vielen. Evenmin uit te sluiten is een verband met de Slag bij Grevelingen, toen de Spaanse Armada op 8 augustus 1588 in de Frans-Belgische grensstreek een zware nederlaag leed tegen de Engelse vloot. Beide gebeurtenissen wakkerden het gerucht aan dat in onze ondiepe kustwateren misschien nog wel een Spaans scheepswrak – met zilveren schatten aan boord – kon worden ontdekt.
​
Volgens Google Bard Artificiële intelligentie
​
De Spanjaardbank is een van de belangrijkste garnaalbanken in de Noordzee, ongeveer 10 kilometer voor de kust van Oostduinkerke.
De bank is vernoemd naar de Spanjaarden, die in de 17e eeuw de kust van Vlaanderen bezetten.
De Spanjaarden waren de eersten die deze bank voor garnalenvisserij gebruikten.
De naam "De Spanjaardbank" is afkomstig van een legende die vertelt over een Spaanse galei die in de 16e eeuw op de bank is gelopen en gezonken. Er is echter geen historisch bewijs voor deze legende.
De Spanjaardbank is een van de belangrijkste garnaalbanken in de Noordzee. De garnalen zijn hier van hoge kwaliteit en worden in heel Europa geëxporteerd. De bank is ook een belangrijke broedplaats voor garnalen.
De Spanjaardbank is een beschermd natuurgebied en het is verboden om er te vissen met een sleepnet.
Op een een oude zeekaart van De Noordzee van Abraham Ortelius, een Vlaamse cartograaf en geograaf, staat De Spanjaardbank afgebeeld:
De atlas 'Theatrum Orbis Terrarum' werd gepubliceerd in 1570, en is een van de eerste moderne atlassen van de wereld.
De kaart toont De Spanjaardbank, een ondiepte in de Noordzee, ten zuiden van het eiland Texel.
​
Chat Gpt:
​De naam "Spanjaardbank" komt oorspronkelijk uit het verleden van Oostduinkerke en verwijst naar de garnalenvisserijtraditie van de regio. Tijdens de 16e en 17e eeuw heerste er namelijk een oorlog tussen Spanje en Nederland. Oostduinkerke, gelegen aan de Belgische kust, was destijds bezet door de Spanjaarden. De vissers uit het dorp mochten van de bezetters niet met grote schepen vissen, dus gingen ze te voet de zee in met paarden om garnalen te vangen. Deze traditie wordt tot op heden in stand gehouden en de garnaalkruiersvereniging in Oostduinkerke draagt de naam "Spanjaardbank" als eerbetoon aan dit historische aspect van de garnalenvisserij.
